Jak księgować faktoring?
Faktoring jest obecnie najszybciej rozwijającą się usługą finansową w Polsce. Zamiana faktur na gotówkę to coraz popularniejsze rozwiązanie na odblokowanie zamrożonych środków z faktur o wydłużonym terminie płatności. Rosnąca popularność faktoringu w Polsce sprawia, że pojawia się coraz więcej pytań dotyczących księgowania tej usługi. Co warto o tym wiedzieć?
Jak księgować faktoring zgodnie z polskimi standardami rachunkowości?
Faktoring polega na wykupie przez Faktora od Faktoranta należności z tytułu sprzedaży produktów lub usług. Dzięki temu wystawca faktury (Faktorant) niemal natychmiast po wystawieniu faktury otrzymuje środki na rachunek firmowy.
Główne rodzaje usług faktoringowych:
- faktoring pełny (bez regresu);
- faktoring niepełny (z regresem);
- faktoring mieszany;
- faktoring odwrotny (zobowiązaniowy, dłużny).
Wszystkie powyższe usługi można rozliczyć według modelu zaliczkowego lub modelu dyskontowego.
Model zaliczkowy
Jest to najbardziej powszechne rozwiązanie w obrocie gospodarczym, które jest odpowiednikiem obsługi kredytu w rachunku bieżącym. Faktor wypłaca Faktorantowi zaliczkę, która wynosi 80%, 90%, a czasami nawet 100% kwoty wynikającej z faktury. Ewentualne różnice trafiają na konto przedsiębiorcy po uregulowaniu płatności przez kontrahenta.
Model zaliczkowy nie wymaga blokowania kwot na wyodrębnionym koncie w postaci funduszu gwarancyjnego. Odsetki opłaca się „z dołu” i są naliczane od realnego zadłużenia. Podobnie jak w przypadku kredytu obrotowego.
Model dyskontowy
W tym przypadku są rozliczane pojedyncze wierzytelności, które faktor przejmuje w chwili realizacji umowy faktoringu. Co istotne, data zapłaty należności przez kontrahenta nie ma w tym modelu znaczenia, ponieważ Faktor pobiera odsetki „z góry”. Z kolei na wyodrębnionych rachunkach blokuje się wierzytelności, które tworzą kwoty dyskonta i fundusz gwarancyjny.
Polityka rachunkowości w zakresie faktoringu
Po podpisaniu umowy faktoringowej firma, która korzysta z usługi (Faktorant) powinna opracować lub zaktualizować politykę rachunkowości w zakresie księgowania faktoringu. Umożliwi to zdefiniowanie i opracowanie sposobu prezentacji faktoringu w sprawozdaniach finansowych.
Jest to istotne, ponieważ w przypadku spełnienia (lub nie) określonych kryteriów wierzytelności faktoringowe będą podlegać (lub nie) usunięciu z bilansu.
Tworząc politykę rachunkowości w zakresie faktoringu, warto mieć na uwadze zapisy §11 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych:
- ust. 1: „Na dzień, w którym jednostka utraciła kontrolę nad składnikiem aktywów finansowych, jego wartość wyłącza się w części lub całości z ksiąg rachunkowych. Utrata kontroli następuje wtedy, gdy wynikające z zawartego kontraktu prawa do korzyści ekonomicznych zostały zrealizowane, wygasły albo jednostka zrzekła się tych praw”;
- ust. 2 pkt 2: „Nie stanowi utraty kontroli przez jednostkę wydanie lub sprzedaż aktywów finansowych, jeżeli jednostka: […]
- 2) ma prawo i jest zobowiązana do odkupu lub umorzenia wydanych aktywów na warunkach zapewniających innej jednostce (przyjmującej aktywa) zwrot w wysokości, jaką jednostka ta mogłaby uzyskać, udzielając pożyczki zabezpieczonej przyjętymi aktywami”.
Warto podkreślić, że najlepiej, aby każda umowa faktoringowa została odrębnie przeanalizowana.
Rodzaje kosztów po stronie faktoranta
Prawidłowy przebieg umowy zakłada, że zarówno faktor, jak i faktorant prowadzą ewidencję operacji gospodarczych na kontach księgowych. Obowiązujące przepisy wymagają, aby strony okresowo rewidowały i potwierdzały salda wzajemnych rozrachunków.
Koszty po stronie Faktoranta:
- prowizja przygotowawcza;
- prowizja faktoringowa;
- odsetki faktoringowe;
- opłata za ubezpieczenie.
Wysokość poszczególnych parametrów to kwestia indywidualna, którą ustalają strony w drodze negocjacji. Chcesz poznać propozycję dla swojej firmy? Skontaktuj się z naszym przedstawicielem.
Jak księgować faktoring? Przykład faktoringu pełnego bez regresu
Faktoring pełny zapewnia finansowanie firmie na podstawie bieżących faktur. Jednocześnie chroni przed ryzykiem braku zapłaty za wykonaną usługę lub dostarczony towar.
Faktor przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności kontrahentów Faktoranta. Usługa sprawdza się w przypadku firm dynamicznie rozwijających działalność w zmiennych warunkach gospodarczych. Przykładem może być ekspansja firmy na rynki zagraniczne. Jeśli przedsiębiorstwo nie chce ponosić ryzyka niewypłacalności kontrahentów, może skorzystać z faktoringu pełnego bez regresu.
Zabezpieczeniem transakcji jest polisa ubezpieczeniowa. W przypadku trudności z zapłatą faktury przez kontrahenta Faktor występuje o wypłatę środków do ubezpieczyciela. W takiej sytuacji faktorant nie musi zwracać otrzymanej kwoty zaliczki.
Przykład ewidencji operacji:
- Sprzedaż towarów lub usług w księgach Faktoranta:
- Dt konto „Rozrachunki z Odbiorcą”
- Ct konto „Przychody ze sprzedaży”
- Sprzedaż Wierzytelności Faktorowi na podstawie Umowy Faktoringu:
- Dt konto „Rozrachunki z Faktorem z tytułu faktur”
- Ct konto „Przychody finansowe”
- Zaksięgowanie kosztu sprzedaży Wierzytelności:
- Dt konto „Koszty finansowe”
- Ct konto „Rozrachunki z Odbiorcą”
- Ct konto „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”
- Wpływ środków pieniężnych ze sprzedaży Wierzytelności na rachunek Faktoranta:
- Dt konto „Rachunek bankowy”
- Ct konto „Rozrachunki z Faktorem z tytułu finansowania”
- Faktura od Faktora za świadczone usługi faktoringowe:
- Dt konto „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”
- Ct konto „Rozrachunki z Faktorem z tytułu finansowania”
- Informacja o zapłacie Odbiorcy na rachunek bankowy Faktora:
- Dt konto „Rozrachunki z Faktorem z tytułu finansowania ”
- Ct konto „Rozrachunki z Faktorem z tytułu faktur”
- Faktura końcowa od Faktora za świadczone usługi faktoringowe:
- Dt konto „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”
- Ct konto „Rozrachunki z Faktorem z tytułu finansowania”
Rozrachunki z Faktorem na koniec okresu sprawozdawczego można wykazać w bilansie w pozycji „Pozostałe należności” – rozrachunki z Faktorem z tytułu faktur i „Pozostałe zobowiązania” – rozrachunki z Faktorem z tytułu finansowania.
Dla ksiąg prowadzonych zgodnie z Ustawą o rachunkowości będą to:
II. Należności krótkoterminowe
3. Należności od pozostałych jednostek
c) inne
oraz
III. Zobowiązania krótkoterminowe
3. Zobowiązania wobec pozostałych jednostek
i) inne.
Na koniec okresu sprawozdawczego rozrachunki z Faktorem z tytułu finansowania i z tytułu faktur należy prezentować w ekspozycji netto. Z kolei w rachunku zysków i strat wynik ze sprzedaży wierzytelności pojawi się w pozycji przychodów lub kosztów finansowych.
Zaprezentowane księgowanie faktoringu pełnego zostało przedstawione w sposób uproszczony (m.in. z pominięciem podatku VAT ) i ma jedynie charakter informacyjny. Każda umowa faktoringu powinna być odrębnie przeanalizowana przez Faktoranta, aby zapewnić prawidłową ewidencję w księgach.
Przy księgowaniu faktoringu w ujęciu podatkowym należy zwrócić uwagę na interpretację ogólną MFFiPR z 15 lutego 2021 r. Nr DD5.8201.11.2020 dotyczącą zasad ustalania kosztów uzyskania przychodu wskutek sprzedaży wierzytelności w ramach umów faktoringu
Przykładowe księgowania innych rodzajów faktoringu zaprezentowane zostało w poradniku Polskiego Związku Faktorów na stronie https://faktoring.pl/poradnik/
Faktoring to usługa, która ułatwia firmom funkcjonowanie zarówno w czasach koniunktury, jak i dekoniunktury. Okres pandemii i wyzwań gospodarczych związanych z wojną w Ukrainie pokazał, że jest to narzędzie, które umożliwia przedsiębiorstwom przetrwanie i dalszy rozwój.
Jeśli interesuje Cię kwestia korzyści wynikających ze stosowania usługi, to zachęcamy do kontaktu z naszymi przedstawicielami.
